شهرستان گوگان

به اعتقاد برخي اصل اين كلمه به صورت گيوكان كه از تركيب دو كلمة گيو به معني پهلوان ، دلير و رشيد و كان به معني سرزمين مي‌باشد.
 ( سرزمين پهلوانان و دليران)  
در مقابل ، نظرية ديگري هم هست كه چنين عنوان شده است : قبل از استيلاي اعراب به ايران و آذربايجان مناطق زيادي بودند كه به
پسوند گان ختم مي شدند مانند: زنگان ، زدگان ، گوگان ، گاوگان و . . . كه بعد از استيلاي عرب ها رواج يافته است از آنجا كه
در خط و رسم عرب بجاي گ از حرف ج استفاده نموده‌اند كه در نتيجه زنگان به زنجان تغير مي يابد و كلمه گوگان يا گاوگان به كوكان و يا كاوكان
تغيير مي يابد.    نظريه سوم: در اين منطقه بدليل نزديكي به درياچه اروميه و وجود مزارع و آبهاي روان محل پرورش گاو بوده است
كه كلمة گان نيز بمعناي محل پرورش يا محل و ميهن بوده است كه جمع كلمه به معني سرزمين پرورش مي باشد ولي در اين مورد مدرك مستندي
 در دست نمي باشد و خود اهالي منطقه نيز اين نظريه را تأييد نمي كنند. اما به نظر مي رسد كلمه گاوگان از كلمة بكاول كه مخفف كلمة كاوُل
(به معني سفره چي باشد) كه تركان به آن اطلاق مي كردند گرفته شده باشد و با توجه به اينكه مسير جادة باستاني ابريشم از اين شهر مي گذشته
 و بر سر راه كاروانيان و گذرگاهان بود به معني سفره‌چي ها آمده باشد و همچنين به احتمال قوي گاوگان از كلمة كاوگان كه در شاهنامه فردوسي
آمده است گرفته شده و منسوب به خاندان كاوگون باشد كه در اين مناطق مي زيسته‌اند: 
 سپهدار چون قارَن كاوگان           به پيش سپاه اندرون آوكان

گوگان  ( آذربايجان شرقي )
گوگان يكي از شهرهاي استان آذربايجان شرقي است كه در بخش گوگان شهرستان آذرشهر واقع شده‌است.
 جمعيت اين شهر بر پايه سرشماري سال 1385 خورشيدي بالغ بر 10,949 نفر بوده‌است كه از اين لحاظ
نوزدهمين شهر پرجمعيت استان آذربايجان شرقي و دومين شهر پرجمعيت شهرستان آذرشهر -پس از مركز شهرستان- محسوب مي‌گردد.
شهر گوگان در 4 كيلومتري غرب آذرشهر، 60 كيلومتري جنوب غرب تبريز و 694 كيلومتري شمال غرب تهران واقع شده‌است.
 اين شهر در ساحل شرقي درياچه اروميه واقع گرديده و ارتفاع آن از سطح دريا 1300 متر مي‌باشد.
از محصولات توليدي گوگان مي‌توان به گردو اشاره كرد كه به نقاط مختلف كشور صادر مي‌شود.
 پيش‌شماره تلفني اين شهر 0412 مي‌باشد. شهر گوگان در سال 1336 خورشيدي با ارتقاي درجه از روستا به شهر،
صاحب شهرداري دولتي شده‌است و هم‌اكنون يكي از شهرهاي استان آذربايجان شرقي محسوب مي‌گردد.

تاريخچه
هانري راولين سون (افسر انگليسي در حدود سال 1254 هجري قمري) مي نويسد: در دوره هاي خيلي قديم ناحيه گوگان
در رديف مراكز بسيار زيبا و خرم آن روزگار بوده است و از چندين دهكده آباد و پيوسته به هم تشكيل شده است. روزبهي و
ترقي گوگان را بايد از آنجا قياس و محاسبه كرد كه معمولاً ميزان ماليات هر خانواده 8 تا 9 تومان به پول روزگاران قاجاريه
(شاهزاده عباس ميرزا) بوده است.    اين جغرافي دان آماري دقيق از باغها و وضعيت معاش گوگان ارائه نموده است
و مي گويد باغداران و بازرگانان در مقابل هر طناب زمين يا 96 ذرع مبلغ يك پناباد (ده شاهي و نصف يك ريال) به دولت ماليات مي دادند.    
چالز استوارت جغرافيدان و جهانگرد انگليسي در سال 1251 قمري (1835 ميلادي) به ايران آمده و اينگونه مي نويسد:
 عطر گل سنجد به قدري در هوا آميخته بود كه هر مسافري را از خود بيخود مي كرد ، هوا پاك و طرب افزا و آسمان صاف به
 محيط اطراف و دشت گوگان لطفي وصف ناپذير بخشيده بود ، خاك زمينهاي حاصلخيز و مستعد، آب كافي ، چشمه ها ، رودخانه ها
و چاهها ، هواي معتدل ، فعاليت مردم گوگان ، همه و همه گوگان را به صورت يك منطقه زراعي در آورده بود. و يكي از مراكر
كشاورزي ، باغداري و دامپروري آذربايجان محسوب مي شود.
ياقوت حموي سياح و جهانگرد رومي در باره گوگان مي نويسد: ده نجير جان يا اخير جان (اخي جهان) يكي از روستاهاي نزديك
 گاوگان در 3 كيلومتري آن قرار دارد كه درقديم شاه نشين بود و خزانه شاه در حدود قوم باغي (باغي نزديك روستاي فيروز سالار)
 به زير خاك فرو رفته و پادشاه ترك آن ديار كرده است.
يكي از بزرگترين و قديمي ترين روستاهاي بخش ، روستاي تيمورلو مي باشد كه بنابر شواهد و قراين و نقل قول قدما حدوداً 13 قرن سابقه
 تاريخي دارد. وجود سنگ نوشته هاي بزرگ در روستا و وجود قبرستان مجوسان در كنار قبرستان بزرگ روستا و نيز مقبره دو نفر از
شهيدان صدر اسلام در اراضي بالوجاي تيمورلو و حفاريهايي كه در سطح روستا در عمق ده متري انجام شده و وجود سفالها و تنورها
حاكي از اين ادعاست كه در اثر پس روي و پيشروي آب درياچه اروميه به دفعات مكرر زير آب رفته و تخريب و بازسازي شده است. 
در زمان حمله مغول گوگان نيز مانند ساير شهرهاي ايران مورد تجاوز و قتل و غارت قرار مي گيرد ، در زمان هلاكو خان كه شهر
مراغه پايتخت ايلخانيان شده بود گوگان و دهستانهاي اطراف آن به علت آب و هواي خوش و باغستانهاي پر ميوه جهت استراحت و
خوشگذراني مورد توجه خانان مغول قرار مي گيرد . بعد از زوال ايلخانان به احتمال قوي خزائن خانان مغول پاي كوه قزل داغ در
 ميان دره اي به خاك سپرده مي شود.   

گوگان يكي از شهرهاي استان آذربايجان شرقي است كه در بخش گوگان شهرستان گوگان واقع شده‌است.

جمعيت اين شهر بر پايهٔ سرشماري سال ۱۳۹۰ خورشيدي بالغ بر 26482 نفر بوده‌است كه از اين لحاظ نهمين شهر پرجمعيت استان آذربايجان شرقي و اولين شهر پرجمعيت شهرستان گوگان -در مركز شهرستان- محسوب مي‌گردد.[۱] 

نام قديم اين شهر «گاوگان» بوده‌است كه بعدها به «گوگان» تغيير نام داده‌است. شهر گوگان در ۴ كيلومتري غرب آذرشهر، ۴۵ كيلومتري جنوب غرب تبريز و ۶۹۴ كيلومتري شمال غرب تهران واقع شده‌است. اين شهر در ساحل شرقي درياچهٔ اروميه واقع شده‌است و ارتفاع آن از سطح دريا ۱۳۴۰ متر مي‌باشد.

  از محصولات توليدي گوگان مي‌توان به گردو اشاره كرد كه به نقاط مختلف كشور صادر مي‌شود. پيش‌شماره تلفني اين شهر ۰۴۱۳ مي‌باشد. شهر گوگان در سال ۱۳۳۶ خورشيدي با ارتقاي درجه از روستا به شهر، صاحب شهرداري دولتي شده‌است و هم‌اكنون يكي از شهرهاي استان آذربايجان شرقي محسوب مي‌گردد.